Ο άνθρωπος - πολίτης είναι η αρχή
Ακόμα και αν δεχθούμε την υπόθεση μιας άλλης ζωής θα είναι και αυτή ένα άλλο παρόν σου.
Οπότε είσαι καταδικασμένος ως μερική ύπαρξη να βρίσκεσαι πάντοτε εγκλεισμένος σε ένα παρόν.
Διότι μόνο η καθολική ύπαρξη δηλαδή το Παν έχει καθολική παρουσία. Κάθε μερικό ον έχει περιορισμένη παρουσία.
Οπότε είτε στη γη είτε στην “άλλη ζωή” ευρίσκεσαι θα έχεις πάντα να απαντήσεις σε ένα ερώτημα: Τώρα τι κάνουμε;
Υποθέτω πως θα έχεις την ελευθερία να θέτεις αυτό το ερώτημα ως ον σκεπτόμενο και δρον.
Διαφορετικά αν δεν μπορείς να θέσεις αυτό το ερώτημα σημαίνει πως θα βρίσκεσαι σε κατάσταση αφασίας ή βαθιάς ευτυχίας αν θέλεις.
Σε κάθε παρόν σου θα έχεις να συνδιαλεχθείς με ένα περιέχον ή περιβάλλον.
Ως εκ τούτου θεωρώ πως είναι άδικος κόπος και τρόπος δραπέτευσης από το εδώ και τώρα αν σε αυτό το εδώ και τώρα εσύ προβάλλεις ένα άλλο παρόν , μια άλλη ζωή που δεν έχεις καμία βεβαιότητα αν θα υπάρξει ποτέ αλλά που σε υποχρέωσαν να την πιστεύεις.
Η ζωή με λίγα λόγια είναι πάντοτε στο παρόν και το εδώ και τίθεται ως σχέση του μερικού που είναι η ατομική σου ύπαρξη με το καθολικό που την περιέχει αρχίζοντας από τα άμεσα δεδομένα των αισθήσεων και των επιθυμιών σου και ροπών της βούλησης σου.
Η προβληματική αυτή θα σου ανοίξει τους δρόμους της ζωής , της σκέψης , των σκοπών , της ηθικής αξιολόγησης και της ποιότητας των σχέσεων σου με τους άλλους , με την φύση , με τις άλλες μορφές ζωής .
Έτσι θα καταλάβεις πως η ηθική δεν πηγάζει από αλλού , από κάποιο υπερπέραν αλλά από εσένα τον ίδιο ως δυνατότητα καθορισμού των ορίων σου , των σχέσεων και των σκοπών των δικών σου και των κοινών.
Ο δρόμος αυτός σε φέρνει μπροστά στη μεγάλη πύλη όπου από την ατομική σου ‘ύπαρξη περνάς στο πεδίο της κοινής ύπαρξης που είναι η πολιτική κοινωνία.
Αλλά για να υπάρχει πολιτική κοινωνία πρέπει εσύ ο ίδιος να είσαι πολίτης δηλαδή να είσαι αρχή διαμόρφωσης της πολιτικής κοινωνίας και των θεσμών της.
Στην πραγματική πολιτική κοινωνία ο άνθρωπος ως δρώσα προσωπικότητα είναι η αρχή εκ της οποίας η πολιτεία λαμβάνει την μορφή της. Ο πολίτης δεν είναι ούτε σκοπός ούτε μέσον αλλά αρχή. Διότι όποιος θέσει τον άνθρωπο ως μέσον ή σκοπό αυτός θα είναι και ο τύραννος του και ο καταστροφέας του.
Ο άνθρωπος - πολίτης είναι το θεμελιώδες υποκείμενο της πόλεως ή της πολιτικής κοινωνίας αλλά όπως είπαμε ο άνθρωπος δεν είναι κάτι το αυτοτελές και περίκλειστο στην υπόσταση του αλλά μορφή ζωής αναδυόμενη από την ολότητα και την πορεία του γίγνεσθαι με τις πολλαπλές ροπές του , κάποιες εκ των οποίων είναι η βιολογική ροπή , η πολιτισμική , η ιστορική , που με την σειρά τους δημιουργούν μια πολλαπλότητα παροντικών δεδομένων και καταστάσεων που προσδιορίζουν την κατάσταση των ατομικών υπάρξεων.
Η ιδέα της αυτοτελούς ατομικής ύπαρξης προήλθε από την χριστιανική αφήγηση σύμφωνα με την οποία κάθε είδος είναι δημιούργημα του εξωκοσμικού θεού με ιδιαίτερη δημιουργική πράξη .
Η ιδέα αυτή επαναλαμβάνεται στον διαφωτισμό ως ιδέα του αφηρημένου ανθρώπου , ή του φυσικού ανθρώπου που τον διέφθειρε η κοινωνία.
Πάνω σε αυτή την ιδέα του αυτοτελούς και αφηρημένου ανθρώπου στήθηκε το τερατούργημα του καπιταλισμού , η υπεροχή του ατομικού έναντι του κοινωνικού, η κοινωνία της απόλυτης τιμωρίας , της απόλυτης εκμετάλλευσης και της απόλυτης περιφρόνησης του ανθρώπου.
Εν κατακλείδι , εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι το παρόν και ως τέτοιο δεν αφορά σε μια στιγμή του χρόνου αλλά στο ίδιο το υποκείμενο δράσης που είναι η αρχή της πολιτικής κοινωνίας που ορίζει τους σκοπούς και τα μέσα χωρίς να εκπίπτει σε σκοπό και μέσον.
Μια κοινωνία απαλλαγμένη από τις φαντασιώσεις των θρησκειών , απαλλαγμένη από το υπερπέραν και τα φόβητρα του θα είναι η κοινωνία της ελευθερίας και της συνεργασίας των ανθρώπων που θα αποδώσει το δίκαιο πολίτευμα.
Η πολιτεία είναι ο οίκος μας και ο κάλλιστος κόσμος στον οποίο εμείς οι θνητοί μπορούμε να φτάσουμε και έχουμε καθήκον να φτάσουμε εκεί αν θέλουμε να αναπτύξουμε στο μέγιστο τις εν δυνάμει δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης.
Λουκάς Σταύρου