Η δημοκρατία τους ως ανισορροπία της ισχύος
Δημοκρατία ορίζεται το πολίτευμα εκείνο στο οποίο κρατεί ο δήμος δηλαδή εξουσιάζουν όλοι εκείνοι που ανήκουν στο πολιτικό σώμα , που είναι με λίγα λόγια πολίτες.
Ποιος ορίζει αυτό το σώμα των πολιτών; Το ορίζει η συγκυρία της ισχύος. Δηλαδή αυτοί που διαθέτουν ισχύ ορίζουν το ίδιο το πολιτικό υποκείμενο και στη συνέχεια τι είναι δίκαιο και άδικο, τι θεμιτό και αθέμιτο, τι νόμιμο και τι παράνομο. Άρα τα πολιτεύματα προκύπτουν μέσα από τις διακυμάνσεις και τους συσχετισμούς της ισχύος.
Οι κάτοχοι της ισχύος επιβεβαιώνουν τον εαυτό τους και την εξουσία τους.
Στην δημοκρατία αυτή η επιβεβαίωση είναι εφικτή εφόσον οι πολίτες κατέχουν ισομερώς την ισχύ. Όταν αυτή η κατάσταση ανατραπεί και η ισχύς μετατεθεί σε λίγους τότε είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να υπάρξει κράτος του Δήμου. Μπορεί να λέγεται δημοκρατία αλλά στην πραγματικότητα θα είναι ολιγαρχία, δηλαδή εξουσία των ολίγων πάνω στους πολλούς.
Μένει να εξετάσουμε τι προσδίδει την ισχύ διότι και αυτό είναι σχετικό με τις εκάστοτε συνθήκες.
Ισχύ προσδίδει για παράδειγμα η δυνατότητα διαχείρισης του χρήματος, η μονοπώληση του λόγου και της πληροφορίας , η κατοχή των μέσων παραγωγής, η ανισοτική εύνοια του νόμου, η κατοχή όπλων , η κατοχή μεγάλης ακίνητης περιουσίας κλπ. Φανταστείτε αν όλοι αυτοί οι συντελεστές ισχύος συμπέσουν σε μια μικρή ομάδα της κοινωνίας, τότε θα έχουμε συσσώρευση ισχύος.
Τι σημαίνει όμως η συσσώρευση της ισχύος; Σημαίνει την ανεμπόδιστη επιβολή της πάνω στο κοινωνικό σύνολο. Στην περίπτωση αυτή οι κατέχοντες την ισχύ απελευθερώνουν την πρωτογενή αγριότητα της ανθρώπινης φύσης. Καμιά ηθική δεν μπορεί να τους σταματήσει να πράττουν εκείνα που αυξάνουν την ισχύ τους και μειώνουν την ισχύ της κοινωνίας εξαφανίζοντας τις αντιστάσεις της. Είναι για αυτό που λέμε πως η ηθική είναι υπόθεση του νόμου και της πολιτικής κοινωνίας διότι μόνο ο νόμος μπορεί να χαλιναγωγήσει την ανθρώπινη αγριότητα που φτάνει ως την κτηνωδία. Η ηθική είναι ένα αίτημα κοινωνικό που αφορά στην εξισορρόπηση της ισχύος.
Αν σε μια κοινωνία ανισορροπίας της ισχύος βαυκαλίζεται κάποιος με ηθικές φαντασιώσεις αυτό αποτελεί εκφυλιστική τάση της ανθρώπινης φύσης. Διότι η μόνη ηθική σκέψη πρέπει να αποσκοπεί στην ανατροπή της ανισορροπίας της ισχύος και μάλιστα με όλα τα μέσα που παρέχει η φυσική ορμή και αγριότητα.
Μέσα στην ανθρώπινη φύση η βούληση της ισχύος και της εξουσίας είναι πολύ πιο ισχυρή από την ηθική ροπή η οποία είναι και αυτή έμφυτη που υπηρετεί με την σειρά της την βούληση του ζην στο επίπεδο της σχέσης με τους άλλους ανθρώπους και την περιέχουσα φύση. Όμως δεν μπορεί να τεθεί η ηθική αν πρώτα δεν τεθεί στην ύπαρξη το ατομικό υποκείμενο και αυτό το υποκείμενο τίθεται μέσα από τις φυσικές ορμές και τις συμπαρομαρτούσες επιθυμίες. Η θέληση της επιβίωσης προέχει κάθε ηθικού στοχασμού.
Για αυτό όταν η κοινωνία οδηγεί κάποιους ανθρώπους στην πλήρη απομόνωση και ανέχεια και τους στερεί το δικαίωμα στην επιβίωση τότε δικαίως καταφεύγουν στο έγκλημα και λέγω δικαίως διότι νομιμοποιείται από την ίδια την φύση και το δίκαιο της επιβίωσης.
Μια κοινωνία καλλιεργεί και επαυξάνει την φυσική ηθική ροπή των ατόμων εφόσον λύσει πρώτα τα προβλήματα της επιβίωσης.
Αν ο εξαθλιωμένος, αν αυτός που του περιορίστηκε το δικαίωμα της επιβίωσης εξακολουθεί να σκέφτεται ηθικά και να καλλιεργεί μέσα στη συνείδηση του ηθικές αναστολές τότε είναι καταδικασμένος να εξαφανιστεί. Το δίκαιο της ζωής που δεν το έγραψε κανένας ψευτοσοφός και δεν το όρισε καμιά συγκυρία κοινωνικής ισχύος αλλά η ίδια η φύση και για όσους αρέσκονται να θεολογούν , το ίδιο το θείον , επιτάσσει την επιστροφή στην φυσική αγριότητα και στον κατασπαραγμό των αδικούντων. Το έγκλημα είναι φυσικό δικαίωμα των κατατρεγμένων και των απόκληρων το οποίο στρέφεται στο νομιμοποιημένο έγκλημα των κατεχόντων την ισχύ. Και μάλιστα όταν είναι στοχοποιημένο προς αυτούς τους στυγερούς Κύκλωπες τότε δεν είναι μόνο φυσικό δικαίωμα αλλά και ηθικό πρόσταγμα αυτό που ο Κάντ θα ονόμαζε κατηγορική προσταγή.
Κατηγορική προσταγή των εξαθλιωμένων είναι η επαναστατική βία.
Και εξαθλίωση όπως είπαμε δεν προέρχεται από τον ουρανό αλλά από την ανισορροπία της ισχύος στην κοινωνία. Είναι με ένα λόγο κοινωνικό φαινόμενο το οποίο μπορεί να αλλάξει.
Για να επιστρέψουμε στο σημείο εκκίνησης της κουβέντας μας, η δημοκρατία προκύπτει ως ηθικό αίτημα εξισορρόπησης της ισχύος μεταξύ των πολλών που ορίζουν την πολιτική κοινωνία.
Αυτό το ηθικό αίτημα δεν ξέρω αν υπάρχει στην εποχή μας. Διότι μάλλον οι άνθρωποι από πολίτες αρέσκονται να είναι υπήκοοι και υπάκουοι.
Έτσι αυτό το πολίτευμα που το ονομάζουν δημοκρατία είναι στην πραγματικότητα μια κατάσταση συσσωρευμένης ισχύος σε λίγους που ασκούν την εξουσία τους στο άβουλο και εκφυλισμένο πλήθος παρέχοντας του κάποια ψευδεπίγραφα δικαιώματα όπως για παράδειγμα το δικαίωμα της ψήφου.
Όμως το αίτημα της εξουσίας του δήμου δεν μπορεί να διαγραφεί επειδή η σημερινή δημοκρατία μεταβλήθηκε σε τυραννία των ολίγων που κατέχουν και διαχειρίζονται το χρήμα, τον λόγο, τα μέσα παραγωγής και την υπέρμετρη ιδιοκτησία.
Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση όπου η δημοκρατία μεταβαίνει στην οχλοκρατία όπως συνέβη στην αρχαία Αθήνα.
Ορίζουμε λοιπόν την δημοκρατία ως την ισορροπία της ισχύος μεταξύ των πολιτών που συναποτελούν τον δήμο σύμφωνα με το ηθικό όραμα της κοινωνίας που καταγράφεται στους θεσμούς και τους νόμους όπου η εξισορροπημένη ισχύς πραγματοποιείται σε όλα τα επίπεδα και όλους τους συντελεστές της ισχύος.
Πρέπει όμως να προσθέσουμε και κάποιες άλλες έννοιες που είναι συνακόλουθες της αρχής του Δήμου.
Ο δήμος δεν περιλαμβάνει το σύνολο του λαού. Διότι στο λαό περιλαμβάνονται και οι ανήλικοι που είναι οι μελλοντικές γενεές.
Οπότε οι αποφάσεις του δήμου δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να αδικούν τις μελλοντικές γενεές. Έτσι εισέρχεται η διάσταση του μέλλοντος και η αρχή της συνέπειας των αποφάσεων του δήμου έναντι του λαού.
Επίσης ο λαός δεν τοποθετείται σε κάποιο στατικό χρόνο , σε ένα ακίνητο παρόν αλλά στη διάσταση του χρόνου οπότε εννοείται ως η ζώσα πορεία του έθνους.
Το έθνος ούτε και αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι στατικό αλλά ως η συνεχιζόμενη βούληση με συγκεκριμένα πολιτισμικά χαρακτηριστικά που διαπερνά εξελισσόμενη τους αιώνες.
Συνεπώς ο δήμος δεν έχει κανένα δικαίωμα να διαγράφει τον λαό και το έθνος , δηλαδή την διαχρονική βούληση των γενεών και να αποφασίζει ερήμην αυτών.
Ο δήμος ορίζεται ως τέτοιος εφόσον εκφράζει και αντιπροσωπεύει τον λαό και το έθνος. Να σημειωθεί ότι αυτή η έννοια δεν υπήρχε στην αρχαιότητα μας , διότι ο δήμος αντιπροσώπευε την Πόλη-κράτος και όχι το έθνος.
Αν ο δήμος υποβαθμίζεται σε κοπάδι υπηκόων που κοιτάζουν μόνο το ατομικό τους συμφέρον και η ισχύς παραχωρείται σε μια τάξη η οποία ενεργεί αποκλειστικά και μόνο για το δικό της συμφέρον αδιαφορώντας για τον λαό και το έθνος τότε έχουμε να κάνουμε με μια κατάσταση ανισορροπίας της ισχύος , που παράγει αδικία, ανηθικότητα και καταδικάζει σε ιστορικό θάνατο το λαό και το έθνος υποβιβάζοντας το πολιτικό ον σε ατομοκεντρικό κτήνος.
Τότε δικαίως λέμε πως η δημοκρατία τους είναι η δυστυχία μας και εννοούμε τόσο την κατάσταση της συσσωρευμένης ισχύος στους ολίγους όσο και την αποκτήνωση του πλήθους που παριστάνει το πολιτικό υποκείμενο.
Η πραγματική δημοκρατία παραμένει ένα ηθικό αίτημα που θα επαναφέρει τον δήμο στην κατάσταση της εξουσίας ως ιστορικόπολιτικό υποκείμενο που εκφράζει τον λαό και το έθνος. Τελειώνω λέγοντας πως η επάνοδος του δήμου ως ελεύθερου πολιτικού υποκειμένου δεν είναι δυνατή χωρίς την απελευθέρωση της συνείδησης από διάφορα ιδεολογήματα και πιστεύματα δουλείας και αυτο-υποταγής του ανθρώπου στον άλλο άνθρωπο.
Όλα αρχίζουν από την συνείδηση. Αν πέσουν εκεί οι τοίχοι της φυλακής μας θα πέσουν κατ’ ανάγκην και στην κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα.
Λουκάς Σταύρου